Những điều cần biết về công chứng di chúc
Di chúc là ý niệm của cá nhân muốn chuyển di sản của mình cho con cháu sau khi qua đời. Tuy nhiên vì nhiều lý do mà di chúc có vướng mắc dẫn đến tranh chấp, kiện tụng; nhất là những trường hợp di chúc không được công chứng. Vì vậy nhiều người không biết liệu di chúc không công chứng có hiệu lực không. Bài viết dưới đây của Văn phòng công chứng Đào và Đồng nghiệp sẽ cung cấp những thông tin liên quan cho bạn đọc được rõ.
Di chúc là gì?
Di chúc theo như Điều 624 và Điều 627 của Bộ Luật dân sự 2015 thì đây là hình thức thể hiện ý chí cá nhân bằng văn bản hoặc miệng để truyền lại tài sản của mình cho người khác sau khi qua đời.
Di chúc bằng văn bản có thể không có người làm chứng hoặc có người làm chứng; có công chứng, có chứng thực hoặc không nhất thiết; tuy nhiên đều phải tuân theo những quy định khác của pháp luật.
Khi không có người làm chứng thì người lập di chúc phải tự viết, tự ký trong bản di chúc. Nội dung phải bao gồm những vấn đề chủ yếu như ngày, tháng, năm lập di chúc; họ tên và nơi ở của người lập di chúc; họ tên người hoặc cơ quan, tổ chức được nhận di sản; và nội dung di sản để lại cũng như nơi có di sản.
Di chúc không được viết tắt hay viết bằng ký hiệu. Nếu có tẩy xóa, sửa chữa thì người lập di chúc phải ký tên ngay bên cạnh chỗ đó. Những quy định này đã được nêu rõ trong Điều 631 và 633 của Bộ Luật dân sự 2015.
Hiệu lực của di chúc như nào?Sự hợp pháp của di chúc được quy định trong Điều 630 như sau: Người lập di chúc phải lập trong trạng thái minh mẫn, sáng suốt. Khi lập di chúc không có tác động đe dọa, cưỡng ép hay bị lừa lập di chúc.
Nội dung di chúc không được vi phạm các điều cấm trong luật, không được trái đạo đức xã hội. Hình thức của di chúc cũng phải tuân thủ như quy định pháp luật (lập di chúc văn bản hoặc di chúc miệng).
Đây cũng là một phần trả lời cho câu hỏi di chúc không công chứng có hiệu lực không. Nếu đáp ứng đủ những điều kiện trên thì di chúc bằng văn bản không có công chứng hay chứng thực vẫn được coi là hợp pháp. Ngoài ra, di chúc hợp pháp của người đủ 15 tuổi cho đến chưa đủ 18 tuổi phải là di chúc được lập thành văn bản, có sự đồng ý về việc lập di chúc từ cha, mẹ hoặc người giám hộ.
Di chúc của người không biết chữ hoặc bị hạn chế về thể chất thì phải được người làm chứng lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực.Về hình thức di chúc miệng, đây là hình thức được lập khi tính mạng một người bị cái chết đe dọa, không thể lập di chúc bằng văn bản.
Di chúc miệng chỉ được coi là hợp pháp khi người lập di chúc bằng hình thức này ngay trước mặt ít nhất 02 người làm chứng và ngay sau khi người lập di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình thì người làm chứng phải khi chép lại, cùng điểm chỉ hoặc ký tên.
Trong vòng 05 ngày làm việc kể từ ngày lập di chúc, tổ chức hành nghề công chứng hoặc cơ quan có thẩm quyền cần xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Bên cạnh đó, theo điều 643 thì di chúc có hiệu lực kể từ thời điểm mở thừa kế. Tuy nhiên di chúc không có hiệu lực hoàn toàn hoặc một phần trong trường hợp:
• Người thừa kế theo di chúc đã chết trước, hoặc chết cùng thời điểm với người để lại di chúc.
• Cơ quan hay tổ chức được nhận thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
(Nếu có nhiều người thừa kế theo di chúc nhưng có người chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc; một hoặc nhiều tổ chức, cơ quan nhận thừa kế nhưng không còn tồn tại trong thời điểm mở thừa kế thì chỉ phần di chúc liên quan đến cá nhân, cơ quan hay tổ chức này không còn hiệu lực mà thôi).
• Nếu di sản để lại cho người thụ hưởng không còn nằm trong thời điểm mở thừa kế thì di chúc không còn hiệu lực. Nếu di sản để lại cho người thụ hưởng chỉ còn một phần thì phần di chúc về di sản đó vẫn còn hiệu lực.
• Nếu người lập di chúc để lại nhiều bản di chúc thì chỉ bản cuối cùng mới có hiệu lực.Hơn nữa, nếu người thừa kế theo di chúc từ chối hưởng di sản, hoặc bị tước quyền hưởng di sản theo quy định pháp luật thì di chúc cũng được xem là không có hiệu lực.
Vậy có thể kết luận di chúc có khi phải công chứng nhưng cũng có trường hợp không nhất thiết phải công chứng. Tuy nhiên, để tránh được những rủi ro, rắc rối hay tranh chấp, kiện tụng về sau cho những người thụ hưởng thì di chúc nên được công chứng.
Di chúc khi được công chứng cũng có tính pháp lý cao hơn. Để biết thêm về trường hợp cụ thể xem di chúc không công chứng có hiệu lực không, mời bạn liên hệ tới số 0945.490.123 / 0913.347.747 hoặc đến địa chỉ số 369, Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội của Văn phòng công chứng Đào và Đồng nghiệp để chúng tôi có thể tư vấn kỹ càng hơn nhé.