Thủ tục công chứng văn bản thừa kế gồm những gì?
Sau khi được người thân đã mất để lại di sản, nhiều người lúng túng không biết phải làm thủ tục gì để được sở hữu di sản đó hợp pháp. Vậy trong bài viết dưới đây, Văn phòng công chứng Đào và Đồng nghiệp sẽ cung cấp đến bạn những loại công chứng văn bản thừa kế cũng như các thủ tục cần thiết để thừa kế di sản hợp pháp.
Có những loại văn bản nào về thừa kế?Theo quy định pháp luật, một số loại hợp đồng hoặc giao dịch bắt buộc phải có công chứng hoặc nên công chứng (đặc biệt là giao dịch liên quan đến bất động sản), và công chứng là sự chứng nhận tính hợp pháp, xác thực của hợp đồng, giao dịch (trong trường hợp này là các văn bản thừa kế).
Việc công chứng cũng giúp các bên tránh được kiện tụng, tranh chấp hoặc những tranh cãi về sau. Những văn bản thừa kế là giấy tờ để xác nhận người được thụ hưởng di sản của người đã mất (có hoặc không có di chúc) sẽ thừa kế, phân chia hoặc từ chối di sản đó. Từ đó có 3 loại văn bản về thừa kế:
• Khai nhận thừa kế: Công chứng loại văn bản này khi có người duy nhất hoặc những người cùng được hưởng di sản theo pháp luật nhưng đã thỏa thuận không phân chia di sản đó.
• Thỏa thuận phân chia di sản thừa kế:
Công chứng loại văn bản này khi những người được thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc nhưng di chúc không xác định rõ phần di sản được thừa hưởng cho mỗi người.
• Từ chối di sản thừa kế: Công chứng loại văn bản này khi người thừa kế muốn từ chối nhận di sản. Tuy nhiên về loại văn bản này, điều 620 trong Bộ Luật Dân sự 2015 có đề cập rằng dù từ chối thừa kế di sản nhưng việc từ chối cũng phải được lập thành văn bản, nhưng chỉ cần gửi văn bản đến cho người quản lý di sản, những người thừa kế khác hoặc người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để họ biết về việc từ chối.
Ngoài ra, theo Điều 59 Luật Công chứng 2014 thì người thụ hưởng di sản có quyền yêu cầu công chứng văn bản từ chối di sản. Như vậy, việc công chứng văn bản này không bắt buộc. Tổ chức công chứng chỉ thực hiện khi có yêu cầu của người thừa kế di sản.
Giấy tờ công chứng văn bản thừa kế gồm những gì? Nhìn chung, cả 3 loại văn bản thừa kế trên đều cần những giấy tờ dưới đây để làm thủ tục công chứng:
• Phiếu yêu cầu công chứng (theo mẫu, có thể tải mẫu trên mạng hoặc lấy mẫu tại Văn phòng công chứng Đào và Đồng nghiệp khi bạn yêu cầu công chứng tại đây);
• Giấy chứng tử hoặc loại giấy tờ khác xác minh người để lại di sản đã chết;
• Di chúc của người để lại di sản (nếu có);
• Giấy tờ xác minh lý lịch của người thụ hưởng/từ chối thừa kế: chứng minh nhân dân/căn cước công dân và hộ khẩu;
• Các loại giấy tờ chứng minh di sản là đúng của người để lại di sản như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy đăng ký xe, sổ tiết kiệm, giấy chứng nhận cổ phần…Trong trường hợp không có di chúc, có di chúc nhưng người để lại di sản không ghi rõ cách phân chia tài sản, hoặc muốn từ chối di sản thừa kế thì cần nộp thêm:
• Cam kết hoặc bản tường trình về nhân thân của người nhận di sản/từ chối di sản đối với người để lại di sản;
• Giấy chứng nhận quan hệ của người thụ hưởng và người để lại di sản (nếu không có di chúc hoặc từ chối thừa kế).
Thủ tục công chứng các văn bản thừa kế như nào?
Các bước dưới đây sẽ chỉ đề cập đến việc công chứng văn bản thừa kế loại khai nhận thừa kế và thỏa thuận phân chia tài sản thừa kế.
Bước 1: Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ hồ sơ kể trên, bạn nộp cho công chứng viên tại Văn phòng công chứng hoặc Phòng công chứng. Có thể nộp hồ sơ trực tiếp hoặc gửi fax, email, yêu cầu tư vấn tại nhà…
Bước 2: Công chứng viên sau khi tiếp nhận hồ sơ sẽ kiểm tra, xác nhận các điều kiện công chứng. Nếu đủ điều kiện thì sẽ thụ lý hồ sơ, chuyển đến bước tiếp theo. Nếu thiếu giấy tờ, người yêu cầu công chứng sẽ được yêu cầu bổ sung thêm.
Nếu người yêu cầu công chứng không bổ sung hoặc từ chối sửa lại các phần sai/thiếu của hồ sơ thì công chứng viên có thể từ chối công chứng.
Bước 3: Nếu hồ sơ đầy đủ, đúng điều kiện công chứng thì công chứng viên sẽ tiến hành soạn thảo thông báo niêm yết công khai về việc khai nhận di sản thừa kế và niêm yết thông báo tại UBND phường/xã. Việc niêm yết thường sẽ được thực hiện trong vòng 15 ngày kể từ ngày niêm yết.
Sau 15 ngày không có khiếu nại hay tố cáo, tranh chấp thì tổ chức hành nghề công chứng sẽ nhận lại thông báo khai nhận di sản thừa kế có đóng dấu xác nhận và tiến hành soạn thảo văn bản khai nhận di sản thừa kế hoặc thỏa thuận phân chia tài sản thừa kế. Các bên đọc lại, xác nhận văn bản rồi ký/điểm chỉ từng trang của văn bản theo hướng dẫn. Tổ chức hành nghề công chứng sau đó sẽ ký, đóng dấu, lưu hồ sơ và trả hồ sơ.
Bước 4: Người yêu cầu công chứng nộp lệ phí và các khoản thù lao công chứng đã được thông báo trước, nhận bản khai nhận thừa kế hoặc bản thỏa thuận phân chia tài sản thừa kế.
Trên đây là một số thông tin cơ bản về công chứng văn bản thừa kế. Nếu bạn còn có thắc mắc về các loại giấy tờ cũng như thủ tục công chứng này, bạn có thể gọi đến số hotline 0945.490.123 / 0913.347.747 của Văn phòng công chứng Đào và Đồng nghiệp để được tư vấn thêm.